از لحظهای که قرعهکشی و گروهبندی بازیهای جام جهانی انجام و مشخص شد ایران و آرژانتین در یک گروه هستند، دهها هزار ایرانی وارد صفحه فیسبوک لیونل مسی، بازیکن آرژانتینی شده و بدون دلیل (و فقط به این جرم که قرار است تیمش مقابل ایران بازی کند) او را با هزاران توهین و دشنام مورد حمله قرار دادند. شخصاً نه اهل فوتبالم و نه اخبار آنرا پیگیری میکنم. حتی درباره گروهبندی هم چیزی نمیدانستم. وقتی این خبر را شنیدم، جستوجویی در اینترنت کرده و متوجه شدم اتفاقاً گویا مسی فوتبالیست آرام و محترمی است که طرفداران بسیار زیادی در سراسر جهان دارد.
اما برخی از ایرانیها اخیراً عادت کردهاند در شبکههای اجتماعی و بهویژه فیسبوک، تیمهای ورزشیای که با ایران روبهرو میشوند یا قرار است روبهرو شوند را مورد انواع توهینها قرار دهند؛ آن هم کسانی که خود را نماینده 2500 ساله تمدن این سرزمین میدانند. اگرچه آنان حتی نمیدانند تمدن با شهرنشینی آغاز میشود و شهرنشینی در ایران تاریخی بیش از پنج هزار سال دارد.اما فرقی نمیکند که دو هزار و پانصد سال باشد یا بیش از پنج هزار سال؛ مهم این است که کدام یک ازرفتارهای امروزی ما نشاندهنده این تمدن چندهزارساله است؟
رانندگیمان؟وجدانکاریمان؟مدرکگراییمان؟راستگوییمان؟ کدام ویژگیمان واقعاً نشان میدهد که ما چند هزار سال تمدن داشتهایم؟ این تمدن چندهزار ساله به جای این که مشوق پیشرفتمان باشد، بلای جانمان شده است.
آیا همه کشورهای توسعهیافته، لزوماً تمدنهای چندهزار ساله داشتهاند؟مگر ایسلندیها که جزو مرفهترین مردمان جهان هستند و از نظر توسعه شاخصهای انسانی رتبه نخست جهان را به دست آورده و کشورشان بر اساس گزارشها جزو توسعهیافتهترینهای جهان است، تمدن چندهزار ساله داشتهاند؟ اتفاقاً آنان تا پس از جنگ جهانی دوم همچنان یک کشور توسعهنیافته و بسیار فقیر بودند که با کمکهای بینالمللی و تلاش شبانه روزیشان توانستند به اینجا دست یابند. سرزمینشان نزدیک هزار سال است که مسکونی شده، از نسل وایکینگهایی هستند که به توحش معروفند و استقلالشان کمتر از یک سده است.آنان نه تمدن چندهزارساله داشتهاند و نه خود را از نسل «کورش بزرگ» میدانند که برخوردش با دیگر اقوام و فرهنگها محترمانه بود؛ آن هم در حالیکه بر آنان پیروز و چیره شده بود. اما آنان خود را فریب ندادند؛ بلکه بزرگی خودشان را به جای اینکه در سخنان پر طمطراق به زبان آورند، در رفتارشان نشان دادند. یا مگر ژاپنیها که نماد توسعه هستند، همانهایی نیستند که تا 70 سال پیش کشورهای همسایه از وحشیگریها، غارتها و کشتارهای جنگجویانشان مستاصل شده بودند؟ آنان هم فقط دنیایشان را به جای خیال، در واقعیت ساختند و نشان دادند.
حالا ما ماندهایم و گندهگوییهایی از تمدن چندهزار ساله که نمودش را جهانیان اینگونه میبینند. متاسفانه نکته اینجاست که اینترنت در اختیار نسل تحصیلکردهای است که بیشترین مدعا را درباره تمدن چندهزار ساله دارند.
قلم :امیر هاشمی مقدم
روزنامه قانون 17 آذرماه 92