بیاموزیم که شنونده‌ خوبی باشیم

برای اینکه بتوانیم نقشی مفید در یک گفت وگوی سازنده ایفا کنیم، نیازی نیست حتماً سخنور خوبی باشیم. خوب سخن گفتن، اولویت در سازمان دادن گفت وگویی بانشاط و مثبت با افراد نیست. سخنوری، تنها به گفت وگو کمک می کند؛ اما آن را نمی سازد.

برای اینکه عضوی سازنده در یک گفت وگو باشیم، بایستی نخست برای این پرسش کانونی پاسخی بیابیم که چرا افراد برای گفت وگو به نزد ما می آیند؟ آیا می آیند تا از ما مشاوره بگیرند؟ نیازمند نصایح ما هستند؟ دلشان برای هم کلامی با ما تنگ شده است؟ می خواهند اخبار جدید را از ما بشنوند؟ آمده اند تا وقت خود را با سخنان ما پر کنند؟ همه این دلایل و موارد دیگری از این دست در مواقعی خاص علت گردآمدن افراد در یک گفت وگو با ما می تواند باشد؛ اما ریشه پاگیری گفت وگوها و هم نشینی ها را بایستی در جای دیگری سراغ کرد.

انسان تشنه شنیده شدن است. در جهانی که گسترش شبکه های اجتماعی و اتاق های اینترنتی و گرفتاری های روزمره هر روز روابط انسانی را کمرنگ تر و انسان را تنها تر می کند، نفس شنیده شدن دوچندان اهمیت می یابد. انسان به کجا می تواند سخن دل خود را ببرد؟ این همان نکته ظریفی است که بایستی بر آن تمرکز کرد و بر بنیادش، گفت وگویی سازنده را شالوده ریخت. انسان ها در اکثر اوقات پیش ما می آیند تا شنونده شان باشیم. می خواهند وقتی به ما حرف می زنند، چشم در چشمشان بدوزیم و با تایید آرام سر و لبخندی فروتنانه بر لب، رشته عاطفی شان را به ما گره بزنند. انسان ها نمی آیند که ایرادگیری شوند؛ نمی آیند که مورد انتقاد یا سرزنشی آشکار یا نهفته قرار گیرند؛ نمی آیند که با بازگویی سرشکستگی ها و خطاهایشان از سوی ما، مشکلشان تشدید شود و در خود فرو روند. آن ها می آیند تا خود را بیرون بریزند و سبک شوند.

از این روست که منطق در گفت وگو هر چقدر مهم است؛ اما «همدلی» جایگاهی بس والاتر دارد. انسان ها برای ایجاد حس همدلی به گفت وگو می نشینند و وقتی باعلاقه و همدلانه به آن ها گوش فرا دهیم و با دردشان همدردی و با شادی شان شادی کنیم، رسم گفت وگوگری را بجا آورده ایم. در شنوندگی بایستی مهارت یافت؛ بیش از حتی سخنوری. گفت وگوگر خوب، کسی است که قبل از هر چیز، رسم شنیدن بداند.

به قلم:مجید زهری

چاپ شده در روزنامه قانون 3 دی 92